Dat Laak vroeger één van de grootste sigaretten productie wijk van Nederland was weet tegenwoordig haast niemand meer. Den Haag kende in de periode 1920-1935 zo’n 15 verschillende kleine en grote sigarettenfabrieken. In 1912 werd een wetswijziging ingevoerd waardoor de importheffing op sigaretten naar Nederland met 45% werd verhoogd. Buitenlandse sigaretten bedrijven besloten daarom fabrieken in Nederland te bouwen. Twee van de grotere merken in die tijd streken neer in Laak.
De firma Batschari was van oorsprong Russisch en had haar hoofdvestiging in Duitsland. ABC (A. Batschari Cigarettes) kwam in 1922, na de wetswijziging in Laak terecht. De fabriek stond aan de Rijswijkseweg ten hoogte van nummer 23 op de hoek met het Enthovenplein. In dat zelfde jaar opende aan de Rijswijkseweg nummer 528 de sigarettenfabriek van Eduard Laurens.
Laurens was in 1887 actief geworden in de tabaksbranche als dochterbedrijf van een Franse firma in het Egyptische Alexandrië en ging vanaf 1890 het sigarettenmerk Le Khedive vertegenwoordigen. Laurens wilde zich graag in Den Haag vestigen omdat in zijn ogen de hofstad het beste paste bij de status van een Khedive dat onderkoning of gouverneur betekende. Nadat in 1932 Laurens in Den Haag met de allereerste filtersigaret in Nederland ‘Laurens Filtra’ op de markt was gekomen zet het gezondheidsdenken zich door. Menthol, Light, Ultralight, Ultrafilter, Zeronicotine, het kan niet zo gek, of er kwam zo’n sigaret op de markt.
Na overname door het Belgische bedrijf Tabacofina en komst van nieuwe directeur C.J.J. Jacobs in 1933 kwam merkenbeleid en reclameacties op een hoger plan te staan. Vooral de campagne voor de Laurens No.10 sigaret via affiches in stationshallen en advertenties in dag- en weekbladen was een groot succes. Na de oorlog in 1946 stopt de productie van Laurens sigaretten en richt het bedrijf zich op het sigarettenmerk Golden Fiction dat gemaakt werd met Amerikaanse tabak, veel populairder dan de oorspronkelijke Egyptische tabak van Laurens. Dat was een slimme keuze want in de jaren erna steeg het marktaandeel van 4 naar 10% in Nederland.
In 1947 start Laurens ook met het produceren van Caballero. Caballero is een Nederlands sigarettenmerk van de tabaksfabrikant British AmericanTobacco (BAT), die naast dit merk ook Lucky Strike en Barclay vervaardigt. Caballero is het Spaanse woord voor ridder. Succes bleef niet uit want Laurens klom, mede door de productie van deze sigaret, op naar de tweede plaats onder de sigarettenproducenten in Nederland. Door reclamebureau Prad wordt de leus "Caballero, anders dan andere" gelanceerd, waarbij aanvankelijk bekende Nederlanders uit vooral artistieke kringen (Ramses Shaffy en Jeroen Krabbé) het product moeten promoten.
Omdat de export begon toe te nemen en er een beperkte productiecapaciteit was aan de Rijswijkseweg ontstond er behoefte aan een grotere fabriek. In 1950 werd er grond aangekocht in de Binckhorst, waarna de bouw van het nieuwe complex begon naar een ontwerp van architect Frans van der Togt. Het gaat zo goed met het bedrijf van Ed Laurens dat in 1956 de Haagse concurrent Batschari werd overgenomen. In dat jaar behaalde Laurens, met bijna 2 miljoen verkochte sigaretten, een record. In 1961 koste een pakje van 20 stuks 80 cent. Dit gaf veel gedoe met wisselgeld van een gulden aan de toonbank en geldteruggave in een sigarettenautomaat omdat daar dan twee dubbeltjes op geplakt moest worden. Golden Fiction en Caballero waren daardoor de eerste sigarettenmerken in Nederland die met 25 stuks in een pakje kwamen. 25 stuks voor een gulden, lekker makkelijk!
In 1979 werden er 6,92 miljoen sigaretten verkocht. Omdat twee derde van die verkoop bestond uit de toen zeer populaire geworden Caballero sigaret besloot British American Tobacco (onderdeel van de tabaksmultinational Rothmans) om de fabriek productie over te nemen. Om kosten te besparen werd in 1995 de gehele productie van BAT, onder meer Caballero, Rothmans, Pall Mall, Peter Stuyvesant en Dunhill, geconcentreerd in 1 fabriek in Zevenaar. De 160 werknemers van Rothmans Den Haag mochten hun baan behouden, als ze bereid waren te verhuizen naar Zevenaar.
De gebouwen in Laak
De Fabriek in de Binckhorst is door de gemeente Den Haag herontwikkeld tot een bijzonder bedrijfsverzamelgebouw en opende haar deuren in 2006. Het complex omvat in totaal 12.000 m2 kantoren en bedrijfsruimten en biedt plaats aan een grote verscheidenheid aan bedrijven. Het gebouw werd omgedoopt met als naam de Caballero fabriek.
De fabriek van ABC en later van Laurens aan de Rijswijkseweg 23 is helaas niet gespaard gebleven. Nadat de gehele productie naar het nieuwe complex aan de Binckhorst is verhuist is dit gebouw door Laurens afgestoten. Er hebben nog verschillende bedrijven in gezeten tot het begin jaren 70 is afgebroken. De huizen en het Esso benzinestation dat daarna aldaar gebouwd werd zijn ondertussen ook alweer afgebroken. Op deze locatie zit sinds 1996 de ingang van de parkeergarage Laakhaven met de daarboven aanwezige huizen.
Tekst loopt door onder foto
Wat niet heel veel mensen weten is dat de allereerste sigarettenfabriek van Laurens in Laak aan de Rijswijkseweg 528 nog steeds bestaat. Nou er staat in ieder geval nog een gedeelte! De onderkant van het gebouw, de begaande grond en 1ste etage anno 1921, staat er nog steeds. Het enorme schuine dak en de prachtige ouderwetse stenen voorgevel met kantelen aan beide kanten van het object en de fabriekspijp zijn rond de begin jaren 70 afgebroken. Zowel op het hoofdgebouw aan de voorzijde als op de fabriekshal aan de achterzijde is een rechthoekige dakopbouw geplaatst om extra etages te creëren voor herbestemming van het gebouw.
In het voormalige gebouw van de oude fabriek zit nu op de gehele begane grond, ruim duizend vierkante meter, de showroom van meubelfabrikant Roos wonen. Behalve dat er nu meubels in staan is aan het uiterlijk en indeling van de oude fabriek weinig veranderd. Je zou bijna alleen al even binnenlopen om de geschiedenis op te snuiven, het ruikt nog net niet meer naar sigaretten. Op de eerste etage en in de dakopbouw zitten nu 72 kleine woningen en studio's.
Ode aan Laurens
De Caballero sigaret is als eerste in Den Haag geproduceerd aan de Rijswijkseweg en niet zoals vele Hagenaars denken in het complex dat nu de Caballero fabriek heet. Het oude hoofdgebouw aan de Rijswijkseweg heeft de afgelopen jaren aan de voorzijde verschillende kleuren gehad. De lelijk rooie verf die nu al jaren op de oude gevel van de fabriek zit is naar ons idee niet om aan te zien. Zoals het er nu bij staat doet het absoluut geen eer aan het bijzondere gebouw dat een belangrijke rol gespeeld heeft in de rijke geschiedenis van de Haagse sigaretten productie.
Natuurlijk is reclame voor tabak in deze tijd onmogelijk ook al bestaat het merk niet meer. Toch zou Samen voor Laak graag zien dat Haagse streetart artiesten deze lelijke gevel zouden aanpakken door hierop een ode aan de sigaretten history van Ed Laurens in Den Haag te illustreren.